Hélène Vissers werkt sinds maart 2017 bij Huisartsenprakijk Monnickendam als praktijkondersteuner GGZ volwassenen. Daarvoor is zij tientallen jaren werkzaam geweest als sociaal psychiatrisch verpleegkundige. Naast Hélène werken nog twee POH-ggz bij deze praktijk, waardoor ieder zijn/haar focusgebied heeft. Hélène spreekt patiënten met een grote verscheidenheid aan klachten zoals somberheid, overmatig piekeren, stress, problemen op het werk, bij de opvoeding of in een relatie. ‘Ik ben enthousiast over de POH-ggz functie omdat het psychologische hulp toegankelijker maakt. Samen met de patiënt kijk ik hoe we de klachten kunnen verminderen en/of hoe men ermee om kan gaan. Indien ouderen niet in staat zijn om de praktijk te bezoeken behoren visites ook tot de mogelijkheden. Dit is ook een aspect wat het werk als POH-ggz veelzijdig maakt.’
‘Vanuit mijn holistische visie op gezondheid ervaar ik dat lichaam en geest onlosmakelijk met elkaar zijn verbonden. Dat maakt dat wij als mens lichamelijke klachten kunnen ervaren, ook als de oorzaak niet aantoonbaar is.’
Steeds meer eenzaamheid
‘In de praktijk zie ik een diversiteit aan leeftijden, van adolescenten tot en met 100+. Het valt me op dat er steeds meer eenzaamheid speelt onder ouderen én jongeren. Dit is deels versterkt door COVID, maar daarvoor signaleerde ik dit thema ook al. Ouderen blijven tegenwoordig langer thuis wonen, waar ze voorheen naar een verpleeghuis gingen. Hierdoor zijn ze vaker alleen en zie je hen soms echt verpieteren, als zij geen familie c.q. netwerk hebben. Bij het begeleiden van patiënten heb ik een systemische blik, regelmatig zit je met een partner en/of kinderen aan tafel. Naast gesprekken met patiënten en hun familie, ben je ook veel in gesprek met maatschappelijke organisaties, zoals wijkteams, activiteitencentra, vrijwilligersorganisaties, het WMO loket, je bent echt een spin in het web.’
‘Daarnaast zie ik ook een toename in burn-out klachten in verschillende levensfases. Bij jongeren zie je dit vaak bij grote gebeurtenissen: een zware verantwoordelijke baan, de zorg voor een jong gezin, hoge hypotheek, mensen raken overbelast. Richting de pensioenleeftijd zie ik mensen met mentaal of fysiek zware beroepen. Door het optrekken van de AOW leeftijd, redden sommigen van hen het dan niet meer.’
Een ingang vinden bij mensen
Hélène vindt het interessant om te onderzoeken en te ontrafelen: wat speelt er nu eigenlijk? ‘Ik vind het een uitdaging om een ingang te vinden bij mensen. Voor veel mensen is het spannend om over hun problemen te praten. Daar komt nog het culturele aspect van onze regio bij: je hangt de vuile was niet buiten en praat niet over problemen. Heel fijn als het dan toch lukt om een ingang ofwel contact te krijgen.’
Doorverwijzen of zelf begeleiden?
Van oorsprong is het de bedoeling dat een POH-ggz 5 à 6 gesprekken voert met een patiënt. De ervaring leert echter dat er zulke lange wachtlijsten zijn binnen de Specialistische GGZ dat men soms wel 9 tot 12 maanden moet overbruggen. Het komt ook regelmatig voor dat een patiënt dan uiteindelijk niet meer naar een specialist gaat. ‘Naast verwijzen naar een specialist kijk ik ook steeds vaker naar een coachingtraject met mijn patiënten, vertelt Hélène, dit is vooral fijn als mensen moeite hebben met praattherapie, zij gaan dan met de coach naar buiten, waar gewandeld en tegelijkertijd gepraat wordt.’
‘Om de beslissing te maken of ik zelf een patiënt ga begeleiden of doorverwijs naar een specialist, kijk ik vooral of er sprake is van onderliggend trauma. Ik ga met patiënten aan de slag als de problematiek vooral gaat om een reactie op diverse omstandigheden, zoals een hoge werkdruk, zorgen of financiële problemen. Is een fors trauma de onderliggende oorzaak, dan schaal je op. Maar ook dan kun je als POH-ggz nog wat betekenen. Je kunt mensen ondersteunen bij het herstellen, het weer in evenwicht ofwel zijn of haar kracht komen, voordat er een start gemaakt wordt met traumabehandeling.’
Duidelijk je grenzen aangeven
‘De meeste POH-ggz komen uit de specialistische ggz, dat is echt een andere rol. Daar moest ik wel even aan wennen en daar moet je je bewust van zijn. Je bent geen behandelaar, je begeleidt mensen, daar zitten grenzen aan. Dat moet je ook duidelijk schetsen naar de instellingen waarmee je samenwerkt. Als POH-ggz werk je solistisch, het voordeel is dat je je eigen toko hebt, je kunt er zelf vorm aan geven. Aan de andere kant moet je zorgen dat je in contact blijft met de huisarts en om hulp vraagt indien nodig, blijf de verbinding opzoeken.’
Het gaat om de context
‘Ik had al lang de wens om de opleiding POH-ggz te gaan doen. Omdat ik al jaren werkzaam was als POH-ggz vond ik het erg fijn dat RINO Zuid een verkorte opleiding biedt. Mijn doel was voornamelijk het toewerken naar effectievere hulpverlening als POH-ggz, onder andere aan de hand van de competenties en de positionering als POH-ggz binnen de huisartsenpraktijk. Tenslotte vond ik de opleiding erg waardevol vanwege de aandacht voor je eigen persoonlijke ontwikkeling. Gedurende de opleiding is hier veel aandacht aan besteedt. In de toekomst zou ik nog graag de opleiding tot systeemtherapeut willen volgen. Het is niet alleen de persoon die tegenover je zit, het gaat om diens hele context.’
Wil je meer informatie over de POH-ggz opleiding, kijk dan op: Praktijkondersteuner huisarts ggz - RINO Zuid