Ze doen het samen
Selma Roenhorst en Desirée Pieters geven de module over de ZKM bij RINO Zuid. Ze delen dezelfde visie, maar werken op verschillende manieren met de aanpak. En dat is juist heel constructief vindt Selma: ‘Doordat cursisten onze verschillende stijlen leren kennen, voelen ze zich vrijer om ook hun eigen stijl te ontdekken. Er is namelijk niet maar één goede manier. De methode is een basis’. Desirée: ‘Als je begrijpt wat de bedoeling is en de theorie snapt, dan kun je ook een beetje variëren in je aanpak. Het gaat vooral om de gedachte: kan ik op een andere manier luisteren? Waardoor ik de cliënt meer ruimte geef en serieus neem? Dat kan ook als je een onderdeel van de theorie gebruikt. De POH-ggz gebruikt het bijvoorbeeld ook.’
Een aanpak om de rode draad te ontdekken
Desirée: ‘Ik vind het zelf heel prettig om de methode in te zetten als een cliënt op meerdere gebieden in zijn of haar leven problemen ervaart. We gaan dan op zoek naar de rode draad waardoor die problemen op verschillende gebieden ontstaan.’ Selma: ‘Als je allerlei problemen al op een hele hoop manieren hebt proberen aan te pakken en je blijft vastlopen, dan werkt er blijkbaar iets niet in je aanpak. Snap je niet zo goed waarom? Dan is het tijd om stil te staan. Met de ZKM ga je eerst eens verdragen en onderzoeken. Hoe kijk ik naar de dingen en waarom stap ik in diezelfde patronen?’ Desirée: ‘De methode werkt goed bij hele rationele mensen. En jongeren en jongvolwassenen.’ Selma: ‘Of bij mensen met burn-out klachten. Daarvoor zijn niet veel behandelingen die recht doen aan het probleem. Eigenlijk kan de methode bij een heleboel hulpvragen helpen. Bijvoorbeeld bij het verwerken van ingrijpende levenservaringen, verlies van motivatie, zingeving, machteloosheid, depressie en ook bij identiteits- en ontwikkelingsvragen bij leven en loopbaan. Hoogopgeleide mensen willen vaak niet behandeld worden, maar zelf achter het stuur blijven zitten. Dan is de ZKM ook heel geschikt. Op zichzelf staand, maar ook in combinatie met bijvoorbeeld schematherapie.´
‘We nemen vaak de snelweg. Maar misschien brengt dat landweggetje ons wel veel verder.’
Hoe vaak neem je als psycholoog de tijd om écht naar je cliënt te luisteren?
De ontwikkelaar van de ZKM prof. Hubert J.M. Hermans nam twee keer 5 uur de tijd voor zijn cliënten om de ZKM toe te passen. Selma: ‘Dat is de klassieke variant. Maar dat is vaak niet realistisch voor de reguliere zorg. De meeste particuliere praktijken doen vier sessies van 2,5 uur. Maar ik zie ook praktijken die de methode onderverdelen in sessies van één uur. Hoewel de keuze voor langere sessies wel bewust is. Je hoort vaak eerst iemands bekende verhaal. Pas als je langer met iemand zit, komt het brein tot rust en dwarrelen er nieuwe of andere verhalen binnen.’ Desirée: ‘En als je langer met iemand werkt, ontdek je ook patronen. Bijvoorbeeld opmerkingen die steeds terugkomen. Dat kun je dan benoemen als de relatie stevig genoeg is. En dat zorgt weer voor een puzzelstuk in het zelfonderzoek van je cliënt.'
Ben jij dat, Sherlock Holmes?
Desirée: ‘Je weet dat de methode op enig moment inzichten gaat brengen. Maar je hebt eerst het werkmateriaal nodig om tot die inzichten te komen. Dat werkmateriaal verzamel je door empathisch te luisteren naar het levensverhaal van die persoon. Door iemand helemaal serieus te nemen. Alles wat hij of zij vertelt, is goed’. Selma: ‘Eigenlijk moet je achteroverleunen. En tegelijkertijd hard werken om je oplossingsgerichte kant even te onderdrukken. Je bent een detective. Een nieuwsgierige onderzoeker. Geen oplossing aandragen maar ervoor zorgen dat iemand de dialoog met zichzelf kan voeren. Dat zorgt uiteindelijk voor begrip van en voor jezelf. Desirée: de methode past heel mooi in deze tijd. Problemen kunnen niet altijd worden opgelost. Maar je kunt wel leren om er op een prettige manier mee te leven.
Wil je meer weten over de module?
Je volgt de basiscursus over de Zelf Kennis Methode bij RINO Zuid vanaf 6 november 2023. Je kunt je nog inschrijven. Heb je vragen? Stuur dan een e-mail naar: nascholing@rinozuid.nl.