Brandjes blussen

‘Na jaren werken in verschillende verpleeg- en verzorgingshuizen kwam ik voor het eerst in aanraking met de ABC-methode. Mijn collega’s en ik merkten dat we vooral brandjes aan het blussen waren; bij probleemgedrag waren we vaak te laat en de situatie was dan al flink geëscaleerd. Dat moest anders, dachten mijn collega en ik. Tijdens mijn profielopleiding ontmoette ik iemand die vol enthousiasme sprak over de ABC-methode. Die energie werkte aanstekelijk. We zijn meteen met de methode aan de slag gegaan en het heeft niet alleen onze aanpak veranderd, maar mij ook geïnspireerd om zelf ABC-trainer te worden.’

Praktische toepasbaarheid van de ABC-methode

De ABC-methode (Actie, Beweger en Consequentie) biedt een heldere en praktische manier om probleemgedrag stap voor stap te analyseren. ‘Het leert je om methodisch naar gedrag te kijken: wanneer treedt het op, wat zijn de omstandigheden en wie hebben er last van? Daarna onderzoek je de oorzaken en zoek je gericht naar oplossingen.’

Wat de methode zo krachtig maakt, is de praktische toepasbaarheid. Deelnemers leren scherp observeren en gedrag analyseren, waardoor ze de oorzaken beter kunnen herkennen en effectieve strategieën bedenken die verandering stimuleren. ‘De vragen op de ABC-kaart zijn heel concreet, zoals: beschrijf het gedrag alsof je een regisseur bent zodat een ander het als een filmpje voor zich ziet. Dat helpt zorgmedewerkers om beter te observeren en verbanden te leggen.’

Waarom is de ABC-methode zo waardevol?

Nienke ziet in haar werk en trainingen dat onbegrepen gedrag steeds vaker voorkomt. Dat is niet gek, want mensen blijven langer thuis wonen en komen met complexere problematiek in verzorgingshuizen terecht. ‘Vaak komen bewoners pas in een vergevorderd stadium binnen, waardoor het team ze snel moet leren kennen. De ABC-methode is dan echt een uitkomst. Het geeft inzicht in iemands achtergrond en wat nodig is om stress te verminderen.’

‘Zo las ik in een dossier over een bewoner die met oud en nieuw heel boos werd. Waarschijnlijk had hij al een drukke dag achter de rug, en de vuurwerkknallen maakten hem angstig. Toen een medewerker hem probeerde weg te halen uit de kamer van een medebewoner, gebeurde dat waarschijnlijk op een manier die niet bij zijn persoonlijkheid paste. En ja, dan ontstaat er agressie. Door systematisch naar dit soort oorzaken te kijken, kan het team betere keuzes maken. Denk aan rustmomenten inplannen en situaties beter inschatten.’

In de praktijk: sneller en effectiever handelen

Een ander groot voordeel van de methode is dat deze vaak al tijdens de training direct wordt toegepast op eigen casussen. ‘Ze werken met situaties uit hun dagelijkse praktijk, wat tijd bespaart en de training meteen praktisch maakt. Zo krijgen ze feedback, antwoorden op vragen en kunnen ze gevonden handvatten direct inzetten.’

De methode bevordert ook de samenwerking binnen teams. ‘Tijdens de training is er eindelijk tijd om samen te sparren over gedrag – iets waar op de werkvloer vaak geen ruimte voor is,’ legt Nienke uit. ‘Medewerkers voelen zich gesteund door de methode en ervaren meer werkplezier, omdat ze grip krijgen op situaties die eerder vooral stress opleverden.’

Toekomst en nieuwe uitdagingen

Hoewel de ABC-methode stevig ingebed is in de ouderenzorg, ziet Nienke een duidelijke trend: trainingen moeten korter en efficiënter. ‘Tijd en budget zijn beperkt, dus we focussen steeds meer op leren op de werkvloer. Dat sluit beter aan bij de praktijk en geeft medewerkers het vertrouwen om de methode makkelijker toe te passen.’

Daarnaast is er een nieuwe stap gezet met de introductie van de ABC-methode samen met de CoMBI-methode. Deze zoomt specifiek in op de persoonlijkheid en behoeften van bewoners. ‘We kijken nog nauwkeuriger naar wat iemand prettig vindt, wat stress veroorzaakt en hoe we daar beter mee om kunnen gaan. Die extra verdieping maakt maatwerk in de zorg mogelijk.’

Maakt het werk lichter

‘De ABC-methode is niet alleen een winst voor de bewoners, maar ook voor de teams. Het helpt onbegrepen gedrag beter te doorgronden en aan te pakken, waardoor het werk soepeler verloopt. Geen eindeloos doormodderen meer, maar een prettigere sfeer voor iedereen.’

Volgens Nienke zit de kracht van de methode in de laagdrempeligheid en het praktische karakter. ‘Als je de methode omarmt, sta je sterker in je schoenen en kun je problemen sneller aanpakken. Het is een investering die zich meer dan terugbetaalt.’

Zelf aan de slag met de ABC of ABC-CoMBI methode

‘Elke organisatie is anders, dus een standaardtraining past niet altijd bij de specifieke behoeften. Daarom denken we graag mee om de training op maat te maken. Zo kunnen we bijvoorbeeld de theorie beperken en meer tijd vrijmaken voor het oefenen met eigen casussen.’

Onze training is gebaseerd op de geaccrediteerde ABC-methode, erkend door Vilans en opgenomen in de databank erkende interventies voor dementie. Deze kwaliteitsgarantie zorgt ervoor dat u kunt rekenen op een aanpak die zowel wetenschappelijk onderbouwd als praktisch toepasbaar is.

Meer weten?

Kijk op de pagina ABC-methode voor meer informatie en alle trainingen van RINO Zuid.