Preken voor eigen parochie
Jacques: ‘Die opzet voor de opleiding kwam voort uit de manier waarop de psychotherapie toen in Nederland was ingericht. Allerlei organisaties in Nederland met een eigen organisatievorm en sterke groepssamenhang, probeerden processen intern samen neer te zetten. Maar er was geen focus naar buiten toe: ze waren vooral bezig met het veiligstellen van hun eigen voortbestaan. Preken voor eigen parochie, zeg maar. De commissie van de opleiding was gevuld met hoofddocenten van verschillende therapierichtingen. Zij kwamen samen om één opleiding te vormen. Maar het ging nogal veel over hoeveel ruimte er voor elke richting gemaakt werd en wat je kunt behouden en vasthouden aan uren die binnen de opleiding besteed worden aan jouw richting. Dat was sterk het geval toen ik begon.’ 8 jaar later - aan het eind van zijn hoofdopleiderschap - was er al flink gerammeld aan de poort naar een meer evidence-based opleiding.
‘Het beste is niet wat jij het beste vindt, maar wat bewezen het beste is.’
Psychotherapie is een kostbaar goed
‘Agnes Scholing volgde mij als hoofdopleider op en heeft dat gerammel aan de poort opgepakt en doorgezet naar een volledig andere opzet van de opleiding.’ En dat vindt Jacques een hele goede ontwikkeling. ‘Psychotherapie is een kostbaar goed in verschillende opzichten. Het is een prachtig middel om mensen te helen. Maar het is ook kostbaar omdat het de samenleving veel geld kost. Ik vind daarom dat we de taak hebben om mensen die voor psychotherapie in aanmerking komen en hulp willen, het beste te geven. Datgene wat bij hun situatie past. En het beste is niet wat jij het beste vindt, maar wat bewezen het beste is. Daarom is het belangrijk dat de inhoud van de opleiding nu in lijn is met wat uit wetenschappelijk onderzoek effectief blijkt.’
De twee J’s: een gouden duo
Als Jacques aan RINO Zuid denkt, dan denkt hij direct aan Jacques Graste. ‘Hij was altijd een soort realiteitstoets. Degene die alles voorbereidde en uitvoerde, omzette in daadwerkelijke stappen. En ik dacht mee. Op die samenwerking kijk ik met veel plezier terug. We manageden samen de psychotherapie opleiding. Ik was van de inhoud, hij keek vanuit een helicopterview naar wat er allemaal gebeurde. In die zin kon hij mijn gedachtes en visie ook toetsen aan de realiteit. Ik was iets meer thuis in de meest recente ontwikkelingen en onderzoeken in het vakgebied. Voor mij was de ontspannen en aardige sfeer bij RINO Zuid ook belangrijk. Ze hebben daar gemotiveerde en betrokken mensen met een stralend gezicht rondlopen. Daardoor is het werken heel fijn. Die sfeer herinner ik me als heel goed en ondersteunend.’
Meer aandacht voor kwaliteit van opleidingsplaatsen
Dat was er ook in de tijd waarin Jacques hoofdopleider was. ‘Deelnemers worden natuurlijk via de praktijk en ervaringsplekken toegelaten. Zij moeten voldoende ruimte bieden voor begeleiding en zorgen voor een gevarieerde ervaring, bijvoorbeeld. Er waren altijd al voorwaarden, maar die werden in mijn periode ook meer daadwerkelijk getoetst. We deden visitaties en keken dan hoe instellingen hun opleidingsplaatsen en organisatie georganiseerd hadden. Hoe pakken ze het aan? Qua regelingen, ruimte, faciliteiten. Daar werd zwaar aan getild.’
Stilzitten? Af en toe dan
Jacques begeleidt nog steeds een paar dagen per week studenten en promovendi. Hij doet onderzoek, publiceert en was tot voorkort betrokken bij een groot Europees traject over sexual medicine. En een visie op de ggz van nu? Die heeft hij ook. ‘De ggz heeft grote problemen: de zorgvraag neemt toe en het is een hele dure aangelegenheid om mensen individuele zorg te geven. Daar gaan veel uren en gaat veel geld in zitten. Aan de andere kant: als je de problemen van mensen die psychotherapie behoeven niet behandelt, ontstaat er enorme maatschappelijke schade. Dat geeft problemen die ook heel kostbaar zijn. Dus als je alleen maar naar de directe kosten van de ggz kijkt, dan zie je die andere grote kostenpost niet. Ik ben er daarom van overtuigd dat psychotherapie en ggz in het algemeen een hele belangrijke maatschappelijke functie hebben.’
Laten we kunstmatige intelligentie omarmen in de ggz
‘Toevallig had ik het gisterenavond over kunstmatige intelligentie in de ggz. Ik denk dat dat zeker een helpende rol kan gaan spelen. Vooral om allerlei randzaken zoals verslaglegging en agendavoering te ondersteunen. Dat gaat hopelijk zorgen voor een verschuiving van budgetten. Zodat het geld weer gaat naar de kern: de hulpverlening zelf.’