Vanaf september 2023 verzorgen Claudine Dietz en Hedwig van Bakel de 1-jarige opleiding Consulent Infant Mental Health (IMH-C) bij RINO Zuid in Eindhoven. Klinisch psychologe Claudine vertelt: ‘vanuit mijn rol als hoofdopleider bij RINO amsterdam voor de IMH opleidingen tot IMH-specialist en IMH-consulent zie ik veel aanmeldingen van zorgprofessionals uit het Zuiden van Nederland. Uit gesprekken met de kandidaten valt op dat zij naast inhoudelijke kennis en vaardigheden ook op zoek zijn naar een regionaal netwerk. Dit is ook een van de doelstellingen van de opleiding: hulpverleners verbinden en samen proberen te kijken wat er speelt in de regio.’
In beweging brengen van het gezin
Door een IMH-opleiding krijg je een meer geïntegreerde kijk op jonge kinderen en ouders en word je je bewuster van de impact en samenhang van relaties in de breedste zin; de ouder-kind relaties, relaties binnen het gezin, intergenerationele relaties maar ook de relatie met jou als hulpverlener. Je gaat op zoek naar de kwetsbaarheden én mogelijkheden binnen het gezin, zodat het weer meer in beweging komt. Claudine: ‘alle deelnemers aan deze opleidingen zijn enthousiaste pioniers, die vanuit hun hart denken en de verbinding aangaan met gezinnen en zorgprofessionals eromheen.'
Een gezin kan snel vastzitten. Vaak zie je een sneeuwbaleffect: een kind slaapt niet, een ouder stopt met werken, vervolgens stopt een ander kind met eten. Een gezin kan dan het gevoel hebben dat alles als een kaartenhuis in elkaar stort. Maar als je als hulpverlener samen met het gezin mogelijkheden kunt vinden, gaan ontwikkelingen ook weer snel de goede kant op. 'Dat is het mooie aan het werken met deze jonge doelgroep: de holistische en systemische blik is ook voor ouders logisch. Ouders zijn zich vaak bewust van de geschiedenis die zij meebrengen en niet zelden geven ze expliciet aan het anders te willen doen dan hoe zij zelf opgegroeid zijn. Dat is een mooi vertrekpunt.' Als IMH- Consulent is het belangrijk om nieuwsgierig te zijn. Naar de personen, het gezin, maar ook de cultuur en context. Samen ga je kijken hoe je daarbij kunt helpen, in de wetenschap dat het om een nieuw gezin gaat, een ander kind én een nieuw tijdperk. 'Dat laatste is direct ook de grootste valkuil van dit moment' vult Claudine aan. "We willen alles perfect controleren. Veel ouders hangen hun identiteit op aan hoe het gaat met de kinderen, dat is een zware last! We moeten ons blijven realiseren dat niet alles maakbaar is en dat sommige periodes nu eenmaal lastig zijn.’
Vanaf zwangerschap tot en met 5 jaar
Oorspronkelijk richtte IMH zich vooral op kinderen tot en met drie jaar. Dit vanuit de gedachte dat die kinderen qua hersenontwikkeling nog in een aparte fase zitten en erg afhankelijk zijn van de ouder-kindrelatie. Gaandeweg is die grens opgeschoven naar vijf jaar. Hierna groeien kinderen naar de volgende fase door school en clubjes, ze zijn dan iets minder afhankelijk van de ouder-kindrelatie.
Zelfs vóór de geboorte van het kind kun je al veel betekenen. Bijvoorbeeld voor wensouders, ouders die een traumatische bevalling hebben meegemaakt of zwangeren met eigen psychopathologie. Claudine: ‘zo zie ik in mijn praktijk veel zwangeren met een angststoornis of depressieve gevoelens’. Je kunt op dat moment al kijken hoe je ze kan helpen de overgang te maken naar deze nieuwe fase en mentale ruimte te creëren voor hun kind.
‘Het is bekend dat de eerste 1.000 dagen van de ontwikkeling van een kind erg belangrijk zijn. Vroegtijdige aandacht voor de relatie tussen ouder en kind kan veel schade bij het kind en gezin voorkomen. Gezien de huidige wachtlijsten is de uitdaging om met kleine trajecten het verschil te maken. En om op tijd in te grijpen, zolang de problemen ook nog klein zijn en een crisis voorkomen kan worden. Het is aan de zorgprofessional om creatief te blijven kijken waar mogelijkheden liggen en niet te kijken vanuit beperkingen zoals geld- of personeelstekort.’
Drie Infant Mental Health opleidingen
Op dit moment zijn er drie IMH opleidingen:
- IMH inleiding, deze cursus is bedoeld voor de zorgprofessional die kennis wil maken met Infant Mental Health. Je leert meer over de theorie achter IMH en past het geleerde direct toe in je eigen werkcontext.
- De opleiding tot IMH-consulent is een één-jarige opleiding voor HBO professionals in het sociaal domein die met het jonge kind werkt. Het gaat hierbij om het herkennen van problemen en onderscheid kunnen maken tussen een normale ouder-kind interactie of een zorgelijke relatie en het herkennen van ontwikkelingsproblemen. Een IMH-Consulent doet vaak kortdurende interventies. Daarnaast is aandacht voor observatie-en reflectie vaardigheden alsook visie ontwikkeling en beleid.
- De IMH-specialist opleiding duurt 2 jaar en wordt vaak gevolgd door professionals uit de sGGZ of BIG-geregistreerde professionals. Naast diagnostiek van complexe problematiek, zal de IMH-specialist ook behandeling bieden bij specialistische problematiek en complexe systemen.
Meer weten?
Wil je meer weten over of heb je interesse in een IMH opleiding? Stuur dan een e-mail naar nascholing@rinozuid.nl of kijk op Overzicht van al onze modules - RINO Zuid.